Mersin Gülnar’da halkın tüm itirazlarına ve doğaya verdiği zarara rağmen inşa edilen Akkuyu Nükleer Santrali’nde yaşanan yolsuzluklar üzerine TBMM’ye verdiğimiz soru önergesi
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Aşağıda belirtilen sorularımın Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan BAYRAKTAR tarafından Anayasanın 98. ve TBMM İçtüzüğünün 96. ve 99. Maddeleri uyarınca yazılı olarak cevaplandırılmasını arz ederim.
Celal FIRAT / İstanbul Milletvekili
Türkiye’de ilk nükleer çalışması ve araştırmaları 1962 yılında İstanbul’da Küçükçekmece Gölü kıyısında kurulan 1 MW’lık TR-1 araştırma reaktörüyle başlamış ve nükleer santral çalışmaları yapılmıştır.
1986’da yaşanan Çernobil patlamasından sonra nükleer santrallerle ilgili çalışmalar bir süre askıya alınmıştır. Ancak, 2010 yılında Mersin ilinin Gülnar ilçesinde Yanışlı Mahallesi Akkuyu mevkiinde inşa edilen, Türkiye’nin ilk nükleer enerji santrali Akkuyu Nükleer Santrali için Türkiye ile Rusya arasında yapım antlaşması imzalanmış ve üretilecek elektrik için de Rus firmaya büyük kaynaklar ayrılmıştır.
Nükleer santral inşaatı, daha nükleer enerji üretmeye başlamadan yaşamı ve doğayı tehdit ettiği bugüne kadar kamuoyunda birçok kez gündem olmuştur.
Uzmanlara göre, bir nükleer santralde hiç kaza olmasa bile nükleer santralden çıkan yüksek seviyeli bazı atıkların tam 250 bin yıl boyunca radyasyon yaymaya devam edeceği ve gelecek nesillerin yaşamını ipotek altına alacağını belirtmektedir. Orta dereceli atıkların dahi ortalama 100 yıl boyunca radyoaktif kalacağı, bunun ortalama insan ömründen bile fazla olduğuna dikkat çekmektedirler.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, bundan dört sene önce beş yıllık (2019-2023) bir stratejik plan yayımlamış, süresi biten ve yenisi yayımlanmayan bu Plan’da, Akkuyu Nükleer Güç Santrali (NGS) için yer alan bölümde; Akkuyu NGS hakkında medyadaki “önyargılı” algıyı düzeltmek üzere, iletişim faaliyetleri için 2,8 milyon TL ayrıldığı belirtilmiştir. Akkuyu Nükleer Santrali ile ilgili önyargılı algıyı düzeltmek için ayrılan bu kaynak bugünkü para ile 11 milyon TL’dir. Bu paranın ne kadarının nereye harcandığı belli olmadığı gibi yeni bir kaynak ayrılıp ayrılmadığı ise belli değildir. Buna rağmen ne zaman Akkuyu ile olumsuz bir gelişme olsa iktidara yakın medya kuruluşlarında Akkuyu NGS’yi övücü yazıların çıktığı da gözlerden kaçmamaktadır.
Yakın zamanda da; Türkiye’de kurulu bir şirket olan Akkuyu A.Ş’nin iki yönetim kurulu üyesinin ülkelerinde (Rusya ve Fransa) yolsuzluk suçlamalarıyla karşı karşıya kaldığı basına yansımıştı. Yönetim Kurulu üyesi Henri Proglio, ihale açılmadan milyonlarca Euroluk danışmanlık sözleşmesi imzalayarak kamuyu zarara uğratmaktan dolayı Paris Ceza Mahkemesi’nde yargılanırken, Gennady Sakharov da rüşvet suçlamasıyla Mart ayında tutuklanmıştı.
Aynı zamanda Rusya’nın devlet şirketi Rosatom’un üst düzey yöneticisi olan Sakharov hakkında15 yıla kadar hapis cezası istendiği bilinmektedir.
Türkiye için çok katmanlı önem taşıyan ve son revizyon ile yatırım tutarı 25 milyar dolara yaklaşan ölçekte bir proje olan Akkuyu NGS’yi yürüten ve Türkiye yasalarına göre kurulan bir şirketin iki yöneticisinin yolsuzluk suçlamasıyla yargılanması, birinin cezaevinde olması gerçekten bu kadar önemsiz olmalı ki iktidara yakın medya kuruluşu Hürriyet’te santrali övücü röportaj yazısı gecikmedi.
Oysa hepimizin hayatını ilgilendiren bu ölçekteki bir projenin inşaatı sürerken, burada yaşanan bir herhangi gelişme herkesi yakından ilgilendirmelidir.
Bu bağlamda;
1. Akkuyu A.Ş.’nin, iki yöneticisinin yolsuzluktan yargılanması ile ilgili Bakanlığınız herhangi bir soruşturma başlatmış mıdır?
2. Sakharov halen Akkuyu A.Ş’nin yönetim kurulu üyesi midir? Yoksa mart ayındaki son genel kurulda yerine bir başkası mı seçilmiştir? Seçilmişse Ticaret Sicili’nde ne zaman yayımlanacaktır?
3. Akkuyu NGS hakkında medyadaki “önyargılı” algıyı düzeltmek üzere, 2019-2023 Stratejik Planında iletişim faaliyetleri için ayrılan 2,8 milyon TL (bugünkü değerle 11 milyon) nerelere harcanmıştır?
4. Akkuyu Nükleer Santrali ile ilgili önyargılı algıyı düzeltmek için Stratejik Planda yeni bir kaynak ayrılmış mıdır? Ayrıldıysa ne kadardır ve nerelere harcanacaktır?
5. Her internet kullanıcısının Akkuyu yazınca rahatlıkla bulabileceği işçi şikayetleri ile ilgili bugüne kadar hangi incelemeler yapılmıştır?
6. Akkuyu Reaktör inşaatında işçilerin kötü koşullarda yaşadığı, yemeklerinin sağlıklı olmadığı yakınmaları incelenmekte midir?
7. Türkiye Nükleer Enerji santraline neden ihtiyaç duymaktadır?
8. Akkuyu Nükleer Santralinin radyasyon ve yıllara yayılan kanser etkisine ilişkin uzmanların görüşleri alınmış mıdır?
9. Akkuyu Nükleer Santralinde Bakanlığınız denetleme yapabilmekte midir?
