TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİBAŞKANLIĞINA
Aşağıda belirtilen sorularımın Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan BAYRAKTAR tarafından Anayasanın 98. ve TBMM İçtüzüğünün 96. ve 99. Maddeleri uyarınca yazılı olarak
cevaplandırılmasını arz ederim.
Celal FIRAT / DEM PARTİ İstanbul Milletvekili
Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu
(TKİ) web sitesinden yapılan ihale duyurularında, Çorum ili Dodurga ilçesidahilindeki yaklaşık 7 milyon ton ve Edirne ili sınırları içerisindeki
yaklaşık 21 milyon ton rezervli sahaların “Ruhsat Satış Yolu İle Devri”nikapsayan ihalelerin 26-27 Mart 2025 tarihinde gerçekleştirileceği belirtilmiştir.
Geçtiğimiz günlerde, yine ruhsathukuku TKİ’ye ait olan Çanakkale ili Çan ilçesi sınırlarında
bulunan sahanın ruhsatı ve işletme hakkı bir firmaya devredilmiştir.
Soma’da, Tunçbilek’te de ruhsathukuku TKİ’ye ait olan birçok ruhsat Yeni Anadolu Madencilik A.Ş. (YAMAŞ) ve
Kömür İşletmeleri A.Ş. (KİAŞ) gibi kurum iştiraklerinin avantajlı olaraksahaları rödövanslı olarak alma imkanından faydalanılarak iştirakler üzerinden 3. şahıslara ve firmalara rödövans ile devredilerek veya ruhsat devredilerek özelleştirme süreci gerçekleştirilmiştir.
Ancak yapılan satışların hangi
şartlarda, hangi ücretle ve kimlere satıldığının kamuoyu ile paylaşılması biryana adeta gizlenmektedir.
Halbuki, Kurumun Rödövans
Yönetmeliği’nin 35. maddesinde ‘Sahayla ilgili rezerv, kalorifik ve kimyasalözellikler, jeolojik-hidrojeolojik koşullar, üretim ve pazar koşulları, sosyoekonomik şartlar dikkate alınarak Kurum tarafından yapılandeğerlendirmeler sonucunda Kurum tarafından işletilemeyecek sahalar rödövans
yöntemiyle işlettirilir.’ denilmektedir.
Ancak bu son devirler, TKİ tarafındanişletilmesinin ekonomik olduğu yönünde hiçbir şüphe bulunmayan sahalar bile KİAŞ VE YAMAŞ gibi iştirakler üzerinden firmalara rödövans sözleşmesi veya ruhsat devri yapılarak özelleştirilmiştir.
Kurumun 35. madde kapsamında
gerçekleştirdiği ruhsat devri veya rödövans sözleşmeleriyle ilgili maddedekişartların oluşup oluşmadığı ile ilgili kamuoyu, ilgili kuruluşlar ve meslek odaları bilgilendirilmemiştir.
Rödövans sözleşmelerinin ve ruhsat devri süreçlerinin Kamu İhale Kanunu kapsamında olmaması nedeniyle kamusal denetimden uzak olması göz önünde bulundurulduğunda, kamuoyunun ruhsat
sahalarının tüm ayrıntılarıyla ilgililerin bilgilendirilmesi şeffaflıkaçısından son derece önemli bir husustur.
Ruhsat devri ve rödövans gibiyöntemlerle kamu zararına neden olacak uygulamalara son verilmelidir.
Tüm Türkiye halklarının olan madenlerin değerlendirilmesinde kamu zararı oluşturan ruhsat devri, rödövans gibi tümözelleştirme uygulamaları derhal durdurulmalıdır.
Kömür havzaları bir bütün olarak
değerlendirilmeli, havza madenciliği esaslarına göre TKİ’nin kendi özkaynaklarıyla üretim yapabildiği bir sistem hayata geçirilmelidir.
Mevcut yapılarıyla KİAŞ ve YAMAŞ
gibi TKİ iştiraklerinin, TKİ ruhsat sahalarını ihalesiz olarak alarak 3. şahıslara,firmalara devretmesine olanak sağlayan sistem sona erdirilmeli, madencilik bilim ve tekniği açısından gerekli ve yeterli teknik çalışmalar yapılarak kamuişletmeciliğini esas alan bir anlayışla madenler işletilmeli ve işletme aşamasında talep edilen bilgi ve veriler şeffaf bir şekilde kamuoyuna açıkolmalıdır.
Bu bağlamda;
1- TKİ tarafından işletilmesinin
ekonomik olduğu yönünde hiçbir şüphe bulunmayan Çorum/Dodurga’da yaklaşık 7milyon ton ve Edirne’de yaklaşık 21 milyon ton rezervli sahalar neden
Rödövans Yönetmeliği’nin 35. maddesine aykırı şekilde ruhsat devri yapılaraközelleştirilmek istenmektedir?
2- Yine ruhsat hukuku TKİ’ye aitolan Çanakkale/Çan ilçesi sınırlarında bulunan ve sahanın madencilik açısından
çok ekonomik ve karlı bir saha olduğu bilinmesine rağmen ruhsatı ve işletmehakkı neden aynı şekilde ismi bilinmeyen bir firmaya devredilmiştir? Bu firmanın ismi kamuoyundan neden gizlenmektedir? Bu firma aynı isimle veya farklıisimlerle başka ruhsat sahalarını da doğrudan veya iştirakler üzerinden almış
mıdır?
3- Aynı şekilde Soma’da,
Tunçbilek’te de ruhsat hukuku TKİ’ye ait olanbirçok ruhsat, Yeni AnadoluMadencilik A.Ş. (YAMAŞ) ve Kömür İşletmeleri A.Ş. (KİAŞ) gibi kurum iştiraklerinin
avantajlı sahaları rödövanslı olarak alma imkanından faydalanılarak iştiraklerüzerinden neden 3. şahıslara ve firmalara rödövans ile devredilerek veya ruhsat devri yapılarak özelleştirilmiştir?
4- Bu yapılan satışların, hangişartlarda, hangi ücretle ve kimlere satıldığı neden kamuoyu ile
paylaşılmamaktadır?
5- TKİ’nin, Rödövans
Yönetmeliği’nin 35. madde kapsamında gerçekleştirdiği ruhsat devri veya rödövans sözleşmeleriyle ilgili maddedeki şartların oluşup oluşmadığı ile ilgili kuruluşlar ve meslek odaları bilgilendirilmemektedir?
6- Mevcut yapılarıyla KİAŞ ve YAMAŞ gibi TKİ iştiraklerinin, TKİ ruhsat sahalarını ihalesiz olarak alarak 3.şahıslara veya firmalara devretmesine olanak sağlayarak kamu zararı oluşturan ve bir nevi özelleştirmenin önünü açan bu sistemin sona erdirilmesi için yasaldüzenleme neden yapılmamaktadır?
7- Bu rödövansçı veya ruhsat devriile TKİ sahalarında faaliyet yürüten firmaların buradan ürettikleri kömür
üretim miktarları ve Sosyal Yardımlaşmaya sağladıkları kömür miktarları uyumlumudur?
8)-TKİ iştiraki olan KİAŞ, TKİ’denihalesiz olarak aldığı ve 3. şahıslara hangi şartlarda verdiği belli olmayan
sahaları Web sitesinde neden yayınlamamıştır? Yayınlamıyorsa eğer bir kamuiştirakinin bu tutumu şeffaflık ilkesi ile örtüşüyor mu?
9- TKİ’nin üst düzey görevdebulunan yöneticilerinden 5 yıl ve üstü bu iştiraklerde görev alan bir yönetim
kurulu üyesi var mıdır? Varsa eğer hangi özellikleri onu bu görevde kalmasınaneden olmuştur? Varsa eğer bu üst düzey TKİ yöneticisi İştirak Yönetim Kurulu
üyesi iştirak bütçesinden ne kadar aylık maaş almaktadır?
